Nüfus Hizmetleri Kanun Tasarısı, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne geldi. Tasarıyla, il ve ilçe müftüleri de nikâh kıyma yetkisi veriliyor.
Türkiye Muhtarlar Konfederasyonu Başkanı Hüseyin Akdeniz Konuyla ilgili şu açıklamalarda bulundu; ‘’Hatırlanacak olursa Hükümetin 17 Şubat 2015 TBMM Genel Kurul gündemine getirdiği ‘’İç Güvenlik Paketi’’ yasa taslağına ilave ettirdiğimiz Büyükşehir yasasıyla birlikte mahalleye dönüştürülen köylerin muhtarlarına tekrar nikâh kıyma yetkisi, yasanın bir bölümünün geri çekilen maddeleri içinde olduğundan yasalaşamamıştı. O paketin içinde de il ve ilçe müftülerine nikâh kıyma yetkisi yoktu.
Daha sonra Başbakan Sayın Binali Yıldırım 28.06.2016 tarihinde, Ak Parti Grup toplantısında nikâh kıyma yetkisini tekrar gündeme taşıyarak, muhtarları ve il ve ilçe müftülerini de içine alan şekilde Nüfus Hizmetleri Kanunun 22. maddesinde değişiklik yapılacağını ifade ediyordu.
Aradan geçen 13 aylık zaman dilimi içinde konu tekrardan Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne geldi. Ancak bir farkla. Düzenlemenin içinden Büyükşehir yasası ile mahalleye dönüştürülen köylerin muhtarları yok. Sayın Başbakanın grup toplantısında açıkladığı muhtarları da içine alan değişiklikten neden muhtarlar çıkarılmıştır? bunu henüz bilmiyoruz.
Büyükşehir yasası ile köy tüzel kişiliği kaldırılan ve evlendirme yetkisi elinden alınan kısacası; rütbesi sökülen asker konumuna getirilen köy muhtarları artık mahalle muhtarlığı kanununa tabi. Muhtarlar bir tarafta Devletin en üst makamlarında itibar görürken, diğer tarafta ise sürekli yapacakları görevler azaltılıyor. Bu bizlere bir şeyler anlatıyor olmalı.
Kanun üzerinde yetkileri ve sorumlulukları sürekli azaltılan muhtarların bu durumu şimdilik bir sorun teşkil etmiyor gibi gözüküyor. Ancak gelecekte, kanunen yetkileri ve sorumlulukları tamamen yok olmuş bu müessesenin ne kadar daha yaşatılacağı da ayrı bir tartışma konusu. ”Muhtar demokrasinin temel taşıdır.” diyoruz, ancak görev alanlarını sürekli azaltıyoruz. Bu kabul edilebilir değildir.
Muhtarlık müessesesi nasıl ki 1913 ve 1933 yıllarında her ne kadar halk arasında varlığını devam ettirse de hukuken varlığını yitirmesi sonucu kapatılmakla yüz yüze kalmış ve kaldırılmıştır. Şimdi, biz yeni görevler isterken, yetki ve sorumluluklarımızın azaltılması hiç iyiye delalet değil. Muhtarlıkların yerine ihdas edilmek istenen başka bir düşünce mi vardır? Mesela ‘’mahalle temsilciliği’’ gibi. Bunu da henüz bilmiyoruz. Ama bildiğim bir şey var; ‘’Muhtarlar, sürekli özlük hakları ilgili durumu dillendirdiği sürece, yeni görev alanları yaratmadığı ve birlikte karar alma kabiliyetini geliştiremediği müddetçe onların varlığının devam etmesini istemeyen ve kendilerince ayak bağı olarak kabul edilen güçlere mağlup olacaklardır.’’
Konfederasyon yönetim kurulu olarak görev sürecimizde her konunun takipçisi olduğumuz gibi bu konunun da takipçisi olacağız. Muhtarlar soruyor; ”Ne oldu da muhtarlara nikah kıyma yetkisi vermekten vazgeçtiniz?” Büyükşehir yasasıyla birlikte mahalleye dönüştürülen köylerin muhtarlarına tekrar nikâh kıyma yetkisi taslak metnin içinde yeniden değerlendirilmelidir. Aksi halde muhtar yakın bir gelecekte ‘’Muhtar ne iş yapar?’’ sorusuna muhatap kalacaktır.’’